De Duitse taal ligt op het puntje van de tong

door Regina Coeli

Ein alter Affe auf einem Apfelbaum aß einen Apfel auf.“ Een eenvoudige Duitse zin die voor veel Nederlanders een echte tongbreker vormt. De oorzaak is dat de articulatie van de Duitse taal sterk verschilt met die van het Nederlands. “Als je de Duitse taal goed wilt leren spreken, moet je je ervan bewust zijn dat je dat niet kunt met een Nederlandse uitspraak.”

Aan het woord is Dorothea Alkema. Zij is als taaltrainer Duits werkzaam bij Regina Coeli en heeft zich de afgelopen tien jaar verdiept in de uitspraak van de Duitse taal en specifieke moeilijkheden voor Nederlanders. Die kennis zet zij in tijdens haar lessen.

Uitspraak gaat over het ritme, de melodie en de klank van de taal

“Ik heb ontdekt dat uitspraakoefeningen bevorderlijk zijn voor het leren van de taal. Uitspraak gaat over ritme, melodie en klank. Tijdens gerichte oefeningen zet je je hele lichaam op een ontspannen manier in. Daarom zijn de oefeningen zeer geschikt voor cursisten die intuïtief leren, muzikaal zijn of voor mensen die een hoog niveau hebben maar nog niet voldoende zelfvertrouwen om vlot in het Duits te communiceren. De oefeningen die ik doe met cursisten zijn luchtig, maar de hele gedachte erachter is dat niet. Ik heb veel geleerd en gelezen over verschillen in uitspraak tussen talen en op welke manier de uitspraak verbeterd kan worden.”

De belangrijkste verschillen tussen de uitspraak van de Duitse en de Nederlandse taal zijn volgens Dorothea in een aantal punten samen te vatten.

1. In het Duits wordt duidelijk gearticuleerd
“Als een Nederlander ‘kweenie’ zegt, hoor je niet waar het ene woord eindigt en het volgende begint. Dat is in het Duits ondenkbaar. Zelfs binnen een woord worden de klinkers zuiver van elkaar gescheiden. Neem als voorbeeld het woord ‘teater’. Dat spreekt een Duitser uit als The-aa-ter. In het Nederlands wordt het woord theater al snel Tee-jaa-ter.”

Andere voorbeelden waarin een korte stilte valt voordat je de volgende lettergreep uitspreekt:
- Ver | ein
- Über | all
- Be | achten
- Ver | antwortlich

2. De uitspraak ligt vooraan in de mond
“De Duitse taal wordt vooraan in de mond gesproken. Neem als voorbeeld het woord ‘bal’. Het Engelse ‘ball’ spreek je achter in je keel uit, het Duitse ‘Ball’ juist helemaal vooraan in je mond met het puntje van je tong tegen je voortanden.”

3. Stabiele klemtoon
“In het Duits ligt de klemtoon van een woord meestal in het begin. Wat nog belangrijker is, de klemtonen blijven waar ze zijn. In het Nederlands kan een accent verschuiven (wanhoop – wanhopig).”

4. Uitspraak van de p, t en k
“De p, t en k worden in het Duits geaspireerd. Dat kun je voelen als je je hand tien centimeter van je mond houdt en één van deze letters uitspreekt. Of houd maar eens een A4’tje voor je mond. Als je de t in het Nederlands uitspreekt, blijft het vel roerloos. In het Duits moet het blaadje gaan wapperen.”

Tips om de uitspraak van de Duitse taal te verbeteren

  • Spreek voordat je een gesprek in het Duits gaat voeren een zin uit om het juiste gevoel te krijgen. Leuke zinnen daarvoor zijn:
    o Das Ei esse ich aber immer erst am Ende.
    o Ob er aber über Unterammergau oder aber über Oberammergau oder aber überhaupt nicht kommt ist ungewiss.
    o Ein alter Affe auf einem Apfelbaum aß einen Apfel auf.
  • Lees hardop om de uitspraak, melodie en het ritme van de Duitse taal te oefenen.
  • Zing mee met Duitse muziek op You Tube.

 

Dorothea Alkema studeerde Duitse taal en letterkunde aan de universiteiten van Marburg en Hamburg en cultuurgeschiedenis aan de internationale universiteit in Florence. In Duitsland werkte ze mee aan een woordenboek dat geheel gewijd is aan het werk van Goethe. Na haar komst naar Nederland werkte ze als docente Duits. Tijdens haar docentschap aan de Vrije Universiteit in Amsterdam verdiepte ze zich in uitspraak en dat onderwerp liet haar niet meer los.

Deel deze pagina

Ben je geïnteresseerd in taal en carrière?

Meld je dan aan voor de nieuwsbrief van Regina Coeli en ontvang maandelijks onze laatste blogberichten in je mailbox. 

 
`