Aan elkaar, los of met een streepje
Wanneer schrijft u woorden aan elkaar, met een streepje ertussen of juist los?
Zoveel mogelijk aan elkaar schrijven
In de Nederlandse taal geef je aan dat een samenstelling een begrip is door het als één woord te schrijven. Zie bijvoorbeeld het verschil in betekenis tussen:
Volle melkpak en vollemelkpak
Eigen belang en eigenbelang
Samenstellingen van Engelse woorden
Als beide delen een zelfstandig naamwoord zijn, dan schrijf je ze altijd aan elkaar. Dat is ook het geval bij Engelse woorden. In het Engels schrijf je ze altijd als losse woorden in het Nederlands aan elkaar. Zie de volgende voorbeelden:
Engels | Nederlands |
last minute | lastminute |
sales manager | salesmanager |
De gouden tip
Luister goed naar klemtonen. In een samenstelling hoor je maar één klemtoon terwijl je bij losse woorden er twee hoort.
En dan dat verduvelde streepje…
Er is een aantal gevallen waarin u een streepje schrijft in een samenstelling:
- Als het de leesbaarheid bevordert, bijvoorbeeld in een woord als langetermijn-organisatieveranderingsplannen.
- Als het ervoor zorgt dat je het woord op de juiste manier leest. Een voorbeeld: massa-gebed en massage-bed.
- In vaste verbindingen: kat-en-muisspel, doe-het-zelf, kant-en-klaar
- Samengestelde woorden met gelijkwaardige delen: hotel-restaurant, cultureel-maatschappelijk, joods-christelijk t.o.v. civielrechtelijk, populairwetenschappelijk
- Bij botsende klinkers: klinkers die ook als vaste combinatie gelezen kunnen worden. Auto-uitlaat, milieu-instituut
- Bij niet samengestelde woorden plaats je bij een klinkerbotsing een trema. (reëel, beïnvloeden e.d.)
- Woorden die eindigen op –achtig krijgen bij een klinkerbotsing altijd een streepje omdat ze als samenstelling worden behandeld: astma-achtig.
- Woorden die starten met een Grieks of Latijns voorvoegsel (agro, anti, bio, co, de, des, giga, Hydro, intra, Multi, pre, pro, semi) schrijf je met een streepje => anti-imperialisme en de-escaleren
- Het woord ‘co’ kan voorkomen in samenstellingen maar ook als onderdeel van een woord. Bij samenstellingen schrijf je een streepje bij een klinkerbotsing, in een woord plaats je een trema. Co-ouderschap en co-existeren naast coöperatie en coördineren.
Weglatingsstreepje
In samentrekkingen kun je een weglatingsstreepje plaatsen als je een deel van de samenstelling weglaat. Voorbeelden:
- Land- en tuinbouw (in plaats van landbouw en tuinbouw)
- Im- en export (in plaats van import en export)
- Aan- en afvoer (in plaats van aanvoer en afvoer)
Leuk: doe de spatietoets!
Het platform Signalering Onjuist Spatiegebruik heeft een spatietoets ontwikkeld waarmee je een aantal ludieke voorbeelden van onjuist spatiegebruik voorgeschoteld krijgt. Naar de test.